sabato 2 aprile 2011

A TONARA- Peppino Mereu

A TONARA


O gentile Tonara,
terra de musas, santa e beneitta,
Patria mia cara,
cand'est chi b'happ'a benner in bisitta?
E m'has a dare sa jara
abba de Croccoledda tantu fritta?
A cando 'ider sas nies,
sas c'happo appettigadu ateras dies?

Ah dura lontananzia!
a sa chi m'hat sa sorte cundennadu.
Mi 'enit s'arregordanzia
de unu tempus ispensieradu,
s'onesta comunanzia
de amigos chi happo abbandonadu;
mi torrat a sa mente
unu tempus passadu allegramente.




A' cussu pensamentu
già' m'abbizo de cantu happo perdìdu,
e vivo cun lamentu
che puzzone ch'est foras dae nidu;
proende un'isgumentu
chi mai happo proadu ne sentìdu.
Su pensamentu 'olat
a tie, terra gentile, e si consolat.

Bellas, seguras roccas,
chi frittas dades abbas cristallinas;
filende, cun sas broccas
in testa, bos bisittant sas femminas.
Abbas chi sas piccioccas
isprigant da chi sas laras purpurinas
frittint pro gustare
su nettare chi ridend'andat a mare.

Majestosas muntagnas
fìzas de su canudu Gennargentu,
ch'in sas virdes campagnas
sas nucciolas bos faghent ornamentu;
seculares castagnas,
chi supervas halzades a su bentu
virdes ramos umbrosos,
dulche nidu de cantos pibiosos.

Semper bos sogno, vanu
però est custu sognu, it'amalgura!
Deo bos so lontanu,
in brazzos a sa mia disaura;
sent'in cor'un'arcanu
sensu, si penso sol'a sa dulzura
chi unu tempus godia,
torrat trista s'allegra musa mia.

Cando chi a sa mente
cunzedo liberament'in te pensare,
o Patria, prepotente
mi sento su bisonz' 'e suspirare,
e una lagrim'ardente
mai faghet a mancu de bagnare
sas siccas laras mias,
bramosas solu de abbas natias.

Tue Tonara, vantas
gentil'e profumadu su terrenu,
in issu riccas piantas
c'amorant de su chelu su serenu;
magnetizzas, incantas.
Pares una viola indun'amenu
giardinu de incantu:
eo m'inchino pro te, ses logu santu.

Si d'esser Cab' 'e Susu
non tenes sa pretesa macca e vana,
tue vantas su fusu
onestu fìlador' 'e bona lana;
tantu nde faghes usu
chi meritas sa fama chi ti dana,
d'esser'industriosa,
povera ma onorad'in dogni cosa.

Pro turrones famada,
de sa Sardign’in sas primas fieras,
faghes front'a Pattada.
Cando moves a festas furisteras
andas accumpagnada
dae sas fentomadas caffetteras,
chi totta nott'in pè
dispensant a sos festantes su caffè,

Dogni ann'in beranu
ti mudas, ricca, d'ervas e fiores,
dae su Campidanu
torrant in sin'a tie sos pastores,
tando ses fittianu
dulche nidu de festas e amores,
e tue, gentile, ispricas
su gosu tou in cantos e musìcas.

Ite fest'ite briu!
Ses dae sa bassura imbidiada;
sos caldos de s'istìu
Cagliari fuit, un'iscampagnada
si faghet a su riu
Pitzirimasa, inue sa cascada
dulchement'in sos graves
crastos, falat cun murmuros suaves.

De nott'in sas carrellas
cando ridet sa Lun'in su lugore,
filant sas pastorellas
e tessent dulches divignos de amore:
sunt de Canente bellas
melodias, iscultat su pastore,
e dae sa muntagna
distinghet su salud' 'e sa cumpagna.

Canta, canta continu,
o Patria de Larent'e de Cappeddu;
de musas ses giardinu,
cara ses a Tomas'e Bacchiseddu;
t'allegrat Aostinu,
ca possidit bernescu su faeddu,
cun sa musa brullana
si mustrat dignu fiz' 'e Pepp'Egiana.

In s'attonzu s'anzone
si partit volunter'a terr'istranza,
su 'ent' 'e santu Simone
chi tenet fama timid'e metanza
nd'iscudet s'ischissone:
sa gioventude, collinde castanza,
in sa ricca foresta
tesset cantos de gioi'e de festa.

Sunt boghes de cuntentu,
trillos de puzzoneddu innamoradu;
liricas de Larentu
chi consolant su coro angustiadu.
Eolo turbolentu
non si mustrat pius, ma, incantadu,
si faghet volunteri
de gentiles profumos dispenseri.

Cando frittu bennalzu
ti mudat de sa sua biancura,
t'iscaldit su telalzu
tessinde s'onorada fìladura,
mentres su 'ervegalzu
t'approntat lana noa in pianura.
De cuss'onesta lana
nd'attestant sas calcheras de Tiana.

Sa tua gioventude
paret naschid'in terra nuoresa,
colores e salude
possidit e s'est unica in bellesa,
no est pro sa virtude
de sa capitta ruj'Osilesa,
belles'est naturale,
senza s'ingann' 'e s'artifissiale.

Parent neulas fìntas
sas fizas tuas, caras e dilettas,
chi sutta de sas chintas
mustran tesoros de formas perfettas,
e a su sinu astrintas
giughene de broccadu sas palettas;
cun s'insoro presenzia
provocant d'unu Giobbe sa passenzia.

Parent madonninas
de Raffaell'in sas famosas telas,
non sunt signorinas
chi si tinghent sas laras a bandelas,
ma sunt montaninas
bellas, friscas e sanas. Hant sas melas
provocantes de sinu,
sutta su velu de candidu linu.

Issas parent lizos,
biancas, bellas, robustas e sanas;
mammas de sette fizos
cumparint chi ancora sunt bajanas.
Isfidant sos fastizos
de sa vida, e zeltas anzianas
faghent narrer a fama:
«Est pius bezza sa fiza de sa mama».

Ogni mente s'abbassat
gentile, pro ti fagher cumplimentu,
s'istranzu cando passat
dae te no nde restat discuntentu,
anzis cando ti lassat
provat in coro veru sentimentu:
a tottus est nodia
s'isquisita tua cortesia.

Ses ben'amministrada
de zente chi t'est dende bona ghia,
partidu no bi nd'ada
chi turbet in sinu tou s'armonia,
ca ti ses ribellada
un' 'orta contr'a s'antiga tirannia,
e da c'has dadu prou
de firmesa, ses fiorind'a nou.

Lughe noa ti ….......
………………………………….
………………………………….
..…………………s’inquisizione
………………………………….
………………………………….
..……………chimera
Epaminonda serena e severa.

O terra de dulzuras,
pro te so trist'e vivend'in regiru,
dae custas bassuras
riverente ti mand'unu suspiru;
in tantas amalguras,
disizosu de te, in su zeffìru
de su ridente abrile,
ti faeddo de me terra gentile.

In custu logu insanu
de umbras virdes mai mi ristoro,
unu sole africanu,
tintul'e ispinosu fìgumoro:
un'immensu pianu,
si cheres bellu in sas ispigas d'oro,
ma in su fangu sas ranas
narant chi sas aèras no sunt sanas.

Sa bella gioventude,
si naschidu bi nd'hat, ha fattu pasu,
mancantes de salude
sunt sas bajanas a color' 'e casu:
si perdet sa virtude,
sa poesi'a pedir'unu basu:
sos omines isculzos,
cambi pilosos peus de sos ulzos.

Cara Patria mia,
assumancu b'has abba cristallina,
inogh'est porcheria
chi frazigat e pudit s'istentina:
pro unu ticch'ebbia
chi si nde buffat bi cheret sa china.
Sunt abbas malaittas,
chi faghent fìnas a segar'a fittas.

In tanta pestilenza
de'a su versu libero sas alas,
fuo cun frequenzia
boes errantes, de ideas malas,
chi faghent riverenzia
ch'est su matess'a narrer: «Torr'in palas».
In su trist'and'e torru
si proat su sabore c’hat su corru.

O versu, a dogni costu
ti chelz'in bidd'andamus a inie,
custu no est su postu,
in custu fangu non sutterr'a tie:
deo mi so propostu
de t' 'ider galu cattighende nie.
Ti chelz'in terras sanas,
no inoghe cantende cun sas ranas.

X, aprile 189 ...