domenica 29 aprile 2012

Cantone pro sa morte de unu soldadu iscimpru, Dae Frantziscu Masala


Cantone pro sa morte de unu soldadu iscimpru


Dalla raccolta “Poesias in duas limbas – Poesie bilingui”, Scheiwiller, Milano (2° ed. 1993, 3° ed. ‎‎2006 per i tipi de Il Maestrale di Nuoro).‎





Goi si ch’est mortu su soldadu
Micheli Girasole,
fentomadu Sciarlò,
fraigamuru de Arasolè,
richiamadu in aisettu de cungedu,
fizu ùnicu
de una mama viuda de gherra:
brincheit subra una mina,
currende fattu a una lìttera
bolada dae su entu
foras dae sa trincea,
addae, in terra de Russia.
Pro cussu si ch’est mortu
Sciarlò, soldadu iscimpru,
currende fattu a sa lìttera
de sa promissa isposa, Rosa Fae,
samunadora de Arasolè.
Che tanchemus su colzu de Sciarlò
intro una cascia ’e mortu
de linna ’e coltialvu,
in manos li ponzemus sa lìttera
de sa promissa isposa, Rosa Fae.
Lu giutemus a palas,
sutta una fritta temporada ’e nie,
a su campusantu de gherra,
in mesu a sas àrvures biancas.
Fatemus una fossa
a sos pês de un’àrvure bianca.
Su Generale, drittu che unu fusu,
faeddeit, subra sa losa de Sciarlò,
de Deus, de sa Patria e de sa Gloria.
Ma nois, sos cumpagnos de Sciarlò,
sos richiamados de Arasolè,
sette laribiancos,
fimus addae, addae.
Dae chelos de trumentu
de una terra de nie,
sos nostros pensamentos,
che rùndines in passera,
a bolu a chelos giaros
de un’ìsula de lughe,
làcanas de s’ammentu:
sas tancas de iscrareu,
sas matas de murdegu,
sos cunzados de férula,
sas figuìndias rujas,
sos suelzos de sàmbene,
sas arzolas de trigu,
sas àmas de arveghes,
sos meriagos de sole,
fiamaridas de fiores,
camineras de prata
gàrrigas de lentore.
Che falemus sa càscia de Sciarlò
intro sa fossa
a sos pês de s’àrvure bianca,
e segundu sos usos,
onzunu che betteit
una manu de terra
subra sa càscia, fintz’a la cobèrrere.
In sa luzana niedda de sa losa
su biancu coltialvu
pariat una candela ’e chera:
e sa nie falaiat,
pàsida e piedosa,
subra su coro frimmu de Sciarlò,
fraigamuru de Arasolè,
soldadu iscimpru,
fizu ùnicu
de una mama viuda de gherra.


Versione italiana di Francesco Masala

BALLATA PER LA MORTE DI UN SOLDATO FESSO

Così morì il soldato
Girasole Michele,
noto Sciarlò,
muratore di Arasolè,
richiamato in attesa di congedo,
figlio unico
di madre vedova di guerra:
saltò su di una mina
mentre inseguiva una lettera
portatagli via dal vento
fuori dalla trincea,
là, in terra di Russia.
Per questo è morto Sciarlò,
soldato fesso,
correndo dietro alla lettera
della sua fidanzata, Rosa Fae,
lavandaia di Arasolè.
Chiudemmo il corpo di Sciarlò
dentro una piccola bara
di legno di betulla,
gli mettemmo fra le mani
la lettera della fidanzata Rosa.
Lo portammo a spalla,
in mezzo ad una tempesta di neve,
fino al cimitero di guerra,
nel boschetto di betulle.
Scavammo una fossa
ai piedi di una giovane betulla.
Il Generale, dritto come un fuso,
parlò, sopra la tomba di Sciarlò,
della Gloria, della Patria e di Dio.
Ma noi, i compagni di Sciarlò,
i richiamati di Arasolè,
quelli dalle labbra bianche,
eravamo lontani.
Dai cieli oscuri
di una terra di neve,
i nostri pensieri,
come uccelli in migrazione,
volarono a chiari cieli,
verso un’isola di luce,
luoghi della memoria:
le tanche di asfodeli,
i cespugli del cisto,
i campi di ferule,
i fichidindia rossi,
le querce sanguinanti,
le aie colme di grano,
le greggi delle pecore,
i meriggi di sole,
le fiammate di fiori,
i viottoli d’argento
coperti di rugiada.
Calammo la bara di Sciarlò
dentro la fossa
ai piedi della giovane betulla,
e secondo la tradizione,
ognuno di noi gettò
una mano di terra
sopra la bara, fino a ricoprirla.
Sul nero catafalco della terra
la giovane betulla
sembrava una candela di cera:
e la neve cadeva,
pietosa e lieve,
sopra il cuore fermo di Sciarlò,
muratore di Arasolè,
soldato fesso,
figlio unico
di madre vedova di guerra.